ТАҶЛИЛИ РӮЗИ УМУМИҶАҲОНИИ ТАНДУРУСТӢ ДАР МД «МҶТКТО»

Дар самти фарогирии умумӣ бо хизматрасониҳои тиббӣ

Душанбе, 7 апрели соли 2022 – Иттиҳоди Аврупо (ИА), Вазорати федералии ҳамкориҳои иқтисодӣ ва рушди Олмон (BMZ), Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH дар якҷоягӣ бо Муассисаи давлатии «Маркази ҷумҳуриявии таълимии клиникии тибби оилавӣ»-и (МД «МҶТКТО») Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон бахшида ба Рӯзи умумиҷаҳонии саломатӣ як қатор чорабиниҳо гузарониданд.

Чорабиниҳои МД «МҶТКТО» аз ҷониби лоиҳаи «BaSIC – Таъсиси системаи ҳамгироишудаи кӯмаки аввалияи тиббию санитарӣ дар Ҷумхурии Тоҷикистон», ки аз ҷониби ИА ва BMZ ҳаммаблағгузорӣ мешавад ва бо GIZ дар амал татбиқкунанда, дастгирӣ карда шуд.Лоиҳаи BaSIC як қисми Барномаи рушди тандурустии ИА дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2021-2025 мебошад.

Саломатӣ, тибқи муқаррароти Ташкилоти умумиҷаҳонии тандурустӣ (ТУТ), танҳо набудани беморӣ нест. Саломатӣ – ин ҳолати некӯаҳволии комили ҷисмонӣ, рӯҳӣ ва иҷтимоӣ мебошад. Тибқи маълумотҳои ТУТ, саломатии инсонро 20% муҳити зист, 20% ирсият, 50% аз тарзи зиндагӣ муайян мекунанд ва танҳо 10% он аз системаи тандурустӣ вобаста аст. Бо афзоиши сарвати ҷомеа, хатарҳои асосии саломатӣ ба омилҳои рафторӣ зиёд мешаванд: тамокукашӣ, нӯшокиҳои спиртӣ, тарзи ҳаёти нишаста, сатҳи баланди холестирин.

7 апрел – Рӯзи умумиҷаҳонии саломатӣ.

Ин иди муҳим барои ҳар як нафаре мебошад, ки дар бораи саломатӣ, ҷисми солим ва рӯҳи қавӣ ғамхорӣ мекунад. 7 апрели соли 1948 аввалин Ассамблеяи умумиҷаҳонии тандурустӣ пешниҳод кард, ки Рӯзи умумиҷаҳонии саломатӣ аз таъсиси рӯзи ТУТ таҷлил карда шавад. Аз соли 1950 инҷониб ҳамасола 7 апрел Рӯзҳои умумиҷаҳонии саломатӣ таҷлил карда мешаванд. Ҳамасола Рӯзи умумиҷаҳонии саломатӣ таҳти шиори муайян ва дорои мавзӯи мушаххас баргузор мешавад. Мавзӯе, ки дар айни замон мубрам, мушкил аст, дахолат ва назоратро тақозо мекунад, бахшида мешавад. Саломатии хуб ба кӯдакон имкон медиҳад, ки онҳо таҳсил намоянд ва калонсолон барои ҳаёт пул кор кунанд, одамонро аз камбизоатӣ раҳо кунанд ва барои рушди дарозмуддати иқтисодӣ замина фароҳам оранд.Одатан, дар саросари ҷаҳон барномаҳои маълумотӣ дар ин рӯз оғоз мешаванд, ки нисбат ба рӯзи саломатӣ барои давраи хеле дарозтар пешбинӣ шудаанд.

Ҳамин тариқ, дар доираи лоиҳаи «BaSIC – Таъсиси системаи ҳамгироишудаи кӯмаки аввалияи тиббию санитарӣ дар Тоҷикистон» чорабиниҳои оммавӣ бахшида ба Рӯзи умумиҷаҳонии саломатӣ дастгирӣ ёфтанд.

Дар арафаи Рӯзи умумиҷаҳонии саломатӣ, 6 апрели соли 2022, бо дастгирии лоиҳаи «BaSIC» МД «МҶТКТО» мизи мудавварро бо тренерони тибби оилавӣ ва кормандони соҳаи тандурустӣ ташкил намуд, ки дар он дастовардҳо, монеаҳо ва қадамҳои минбаъда дар самти фарогирии умумӣ бо хизматрасониҳои тиббӣ баррасӣ шуданд.

Фарогирии умумиҷаҳонии саломатӣ тиббӣ маънои онро дорад, ки ҳама одамон ва ҷамоатҳо хидматҳои тиббии ба онҳо лозимиро бидуни мушкилоти молиявӣ мегиранд. Ин хидматҳо маҷмӯи пурраи хизматрасониҳои босифати тиббии муҳимро дар бар мегиранд, аз таҳкими саломатӣ то пешгирӣ, табобат, барқарорсозӣ ва ёрии паллиативӣ, ки дар ҳама марҳилаҳои давраи ҳаёт гирифта мешаванд. Дастовард ба фарогирии умуми бо хизматрасониҳои тиббӣ яке аз ҳадафҳое мебошад, ки кишварҳо ҳангоми қабули Ҳадафҳои рушди устувор дар соли 2015 гузоштаанд. Кишварҳо ин ӯҳдадориро дар Ҷаласаи сатҳи баланд дар соли 2019 Ассамблеяи Генералии Созмони Милали Муттаҳид оид ба фарогирии умумӣ бо хизматрасониҳои тиббӣ тасдиқ карданд. Кишварҳое, ки дар самти Фарогирии умуми бо хизматрасониҳои тиббӣ пешрафт мекунанд, инчунин дар ноил шудан ба ҳадафҳои дигар, аз ҷумла, пешрафт хоҳанд кард, ки ба саломатӣ дахл доранд.

Беҳтар кардани фарогирии тиббӣ ва нишондиҳандаҳои саломатӣ аз мавҷуд будан ва дастрас будани кормандони соҳаи тиб ва иҷтимоӣ ва қобилияти онҳо барои расонидани хидмати ҳамгирошудаи тиббии ба одамон нигаронидашуда вобаста аст. Мувофиқи маълумоти ТУТ, дар саросари ҷаҳон бояд зиёда аз 18 миллион кормандони соҳаи тиб сафарбар карда шаванд, то ба қувваи кории тиббӣ то соли 2030 ноил шаванд.

7 апрел соли равон бо дастгирии лоиҳаи «BaSIC», МД «МҶТКТО» аксияи ҷавонӣ барои мактаббачагон ташкил намуд.

Дар доираи чорабинӣ викторина оид ба масъалаҳои саломатӣ, презентатсия оид ба ташаккули тарзи ҳаёти солим аз синни соли мактабӣ гузаронида шуд. Дар бораи ғизои солим ва тамоюлҳои ҷавонон ба истеъмоли ғизои носолим дар ғизои ҳаррӯза баҳсҳои ҷолиб сурат гирифтанд. Воқеан, дар айни замон фоизи фарбеҳӣ дар байни кӯдакон ва калонсол хеле баланд аст, ки ин ба сифати саломатӣ низ таъсир мерасонад. Ба мактаббачагон тавсияҳои ғизои ТУТ пешниҳод карда шуданд, ки аз он нигоҳ доштани мубодилаи дурусти энергия ва вазни мӯътадил, гузаштан ба истеъмоли моҳӣ, тухми зағир, чормағз, кунҷит ва равғани зағир ва ғайра, канорагирӣ аз ғизо бо кислотаҳои транс-равғанӣ, зиёд кардани фоизи истеъмоли меваю сабзавот, лӯбиёгӣ, чормағз ва ғалладона, маҳдуд кардани истеъмоли шакар ва намак, истеъмоли танҳо намаки йоднок. Ба мактаббачагон ва муаллимон оид ба муайян ва арзёбии индекси вазни бадан (ИВБ), инчунин бо мақсади минбаъд муайян кардани ИВБ ва мубодилаи тавсияҳои натиҷавӣ бо дӯстон ва оилаи худ омӯзонида шуданд.

ТУТ фаъолияти доимии ҷисмониро ҷузъи асосӣ ва муҳимтарини саломатӣ номид. Фаъолияти ҷисмонӣ ҳама гуна ҳаракатро дар бар мегирад, хоҳ сайру гашт, рақс, бозӣ, варзиш. Дар ҷаҳони муосир камфаъолияти ҷисмонӣ яке аз сабабҳои пайдоиши бисёр бемориҳои ғайрисироятӣ, аз қабили саратон, диабети қанд ва бемориҳои дил мебошад. Ин чаҳорумин сабаби асосии марги ҷаҳонӣ мебошад.

Дар доираи чорабинӣ намоиши маводи иттилоотӣ-таълимӣ оид ба тандурустӣ баргузор гардид.